Laithiangtho Dokna (Jeremiah 51-52)

1. TOPA in Babylonia lal sak tu in bang hi ziam?
a. Ngalsimna piang sak
b. Mei taw hal
c. Vuipi va sak

2. TOPA in Babylonia sia ama ii bang ci ziam?
a. Doai ngam
b. Ngal
c. Sek

3. TOPA in Babylonia taw kisai abang sia "na mu tu hi" ci ziam?
a. Phu alaak
b. Israelte athalup
c. Kumpipa maizumna

4. TOPA in Babylonia te ii ngunte bang hi sawm ziam?
a. Khang sak tu
b. Kang sak tu
c. Ngu piang sak

5. Babylon siat natu thu lai asimh sia akua ziam?
a. Hezekiah
b. Jehoram
c. Seraiah

6. Babylon siat natu thu lai asim zawk ciang alai sia bang hi tu ziam?
a. Vawk tu
b. Mei taw hal tu
c. Suang taw khit in ngun sung khia

7. Babylonte in Zedekiah uk Judah ngam kumbangza uumci ziam?
a. Kumh 3 dektak
b. Kumh 7 dek tak
c. Kumh 1 le lang

8. Zedekiah sia Babylon ngalkapte in adel ciang ___ hi.
a. athinna in kap
b. a ngalkapte in taisan
c. thinkiam ngawl in do

9. Biakinn, kumpi inn le Jerusalem khuasung uliante inn ahal sia akua ziam?
a. Hezekiah
b. Jehoram
c. Nebuzaradan

10. Babylon kumpipa in mihing bangza sat lumh ziam?
a. Sawmthum
b. Sawm
c. Sawmluk

11. Judahte bangza Babylon ah sal in ki paipui ziam?
a. 4,600
b. 12, 000
c. 34, 000

12. A kua in Jechoiachin sia khuangaihuai sa in suataak ziam?
a. Hezekiah
b. Evilmerodach
c. Nebuzaradan

Jeremiah 51
Babylonia tungah Thukhen Thuana
1TOPA in ci hi, “Babylonia le a mihingte lal sak tu in vuipi ka va sak tu hi. 2Vuipi in taangphaw a seamkeak bangin Babylonia susia tu in ngamdang mite ka puak tu hi. Tua suksiatna ni a thet ciang, amate in mun theampo pan sim tu a, a ngam sia a kol in nusia tu uh hi. 3A ngalkapte a thalkap tu le a thik puan a silh tu hun pia heak vun. A tangvalte khoaikhe heak vun! A ngalkap buppi mon vun. 4Amate sia a khuapi sung lampi tungah kiliam sak tu a, thi tu uh hi. 5Amate in Israel ii a Thiangtho Pa, Keima tungah hong khial zo ahitazong Keima, TOPA Pathian Vaanglianbelpa in Israel le Judah ka taisan bua hi. 6Babylonia panin tai vun! Na suatak natu in tai vun! Babylonia ii khialna hangin thipui heak vun. Keima in tu in a tungah phu ka la a, a kiphu bangin daan ka pia hi. 7Babylonia sia leitung buppi zu a kham sak ka khut sungah a om kham hai khat bang ahi hi. Minamte in a zu ne in a thin am uh hi. 8Babylonia sia thakhat thu pukin kisiacip sak hi! Ama kaa vun! A liam ma bawl natu in zatui la vun; dam zo thei lai tha tu hi. 9Tua munah a teang ngamdang mite in, ‘Babylonia hu tu in ka hanciam uh hi. Ahihang hai lei zo hi. Tu in nusia in ih ngam zuan kik ka tawng. Pathian in Babylonia sia a tha neiza theampo taw daan pia zo a, sia dipdeap sak zo hi,’ ci uh hi”.

10TOPA in ci hi, “Ka mite in, ‘TOPA in ih thumaan nate lak zo hi. Pai in TOPA ih Pathian ii nasepte Jerusalem mite tungah son ka tawng’ ci in au uh hi”.

11TOPA in Babylonia suksiat tu a sawm hu in Media kumpite hanthawn hi. A Biakinn a suksiat hu in ama in hi bangin phulam tu ahi hi.

Ngal a sim ngalkapmaang te in, “Na thaltang hiam vun! Na lum uh la in kithoai vun! 12Babylon ii luphungte sim tu in lim lak vun. Phualcingte belap in thahat sak vun! Ngalvil koi vun! Ngalte a bulu tu in ngalkap koi vun!” ci in thupia hi.

TOPA in Babylonia mihingte tungah ka vawt tu hi a ci sia vawt zo hi. 13Tua ngam in ngun tam mama nei a, sum hau mama hi, ahihang ama hun bo zo a, a nuntakna khauzam sia kisaattan zo hi. * 14Vaanglianbelpa TOPA in Babylonia sim tu in mihing tam mama, khaumaw honpui bangin paipui tu a, ngalzawna taw amate au tu uh hi ci in a nuntakna taw kiciam hi.

Pathian Pokna La khat
15TOPA in a vaangletna taw leitangh vawt a;
ama ciimna taw leitung bitphua in vantungte phal hi.
16Ama ii thupiakna taw in vantung ah tuite hawk a;
ama in leimong panin meeite paipui hi.
Ama in ngua sungah khualeng leng sak a,
a bumngua kholna inn panin vui va sak hi.
17Hisia a mu uh ciang, mihingte thin am in mamaw uh hi;
Milim a vawtte kimaizum sak hi.
Banghangziam cile amate ii vawt milimte sia,
a maan ngawl pathian hi a, nuntakna nei ngawl hi.
18Tuate sia manh nei ngawl a, etsat tu ahi hi;
TOPA ii amate daan pia tu hong pai ciang amate kisia sak tu hi.
19Jacob ii Pathian sia amate bang hi ngawl hi;
Ama sia na theampo a vawtpa hi a,
ama mi tatak tu in ama in Israel teal zo hi.
Ama min sia Vaanglianbelpa TOPA ahi hi.
TOPA ii Sek
20TOPA in ci hi,
“Babylonia awng nang sia ka sek na hi a, ka ngalhiam na hi hi.
Minamte le kumpi ngamte sukcip natu,
21
Siphu le a tungah a tote sukthap natu,
Ngalleang le a leang hawlte sukthap natu,
22
pate le numeite thalup natu,
Khanghaamte le khangmoite thalup natu,
tangvalte le ngaknute thalup natu,
23
tuucingte le a tuu honte thalup natu,
lothote le a lotho siphute thalup natu,
ukpite le uliante sukcip natu in nang kong zangh hi”.
Babyloniate Daan piakna
24TOPA in ci hi, “Jerusalem tungah siatna a vawtte theampo hu in Babylonia le a mite tungah phu ka laak sia na mu tu uh hi. 25Babylonia awng, nang sia leitung buppi a susia muallian khat taw na kibang hi, ahihang Keima, TOPA in na ngal ka hi hi. Nang kong man tu a, lei taw kong kikim sak tu a, vut kong suak sak tu hi. 26Ninthuk na suak tu a nang sung panin suangte khat zongh inn sak natu in kizangh kik nawn ngawl tu hi. A tawntung in senneal ngam khat bang na hi tu hi. Keima, TOPA in ka ci zo hi.

27“Ngalsim natu in heak sakna lim pia vun! Minamte ii zaak thei tu in lemle tum vun! Babylonia sim tu in minamte kithoai sak vun! Ngalsim tu in Ararat ngam, Minni ngam le Ashkenaz ngamte son vun. Ngalsim lampui tu in ngalkap mang khat see vun. Khaumaw hon khat bangin siphute keng vun. 28Babylonia sim tu in minamte kithoai sak vun. Media kumpite, a lampuite le a khutnuai naseam uliante le amate ii uk ngamte theampo ii ngalkapte vaitha vun. 29Leitung sia lau in liing hi; banghangziam cile Babylonia ngam sia kuama ii ten ngawlna senneal ngam suak sak tu a, TOPA in ama ii ngealna a tangtut sak hang ahi hi. 30Babylonian ngalkapte ngalsim nawn ngawlin a kulh sungah om uh hi. Amate a thin uh no in numeite bang hi zo hi. A khuapi kongpite kisia sakcip zo a, a innte mei in kaang hi. 31Ama ii khuapi sia a pangh theampo panin kisutham zo hi ci in Babylonia kumpipa tungah ko tu in kamtai khat zawkciang khat tai hi. 32Ngalte in ngun kantanna mun sia la zo a ngalpanna kulh teng mei taw hal zo hi. Babylonian ngalkapte patau uh hi. 33Khua ngei ngawlin ngalte in ancilna munah taangcil bangin amate saat vawkin tuancil tu uh hi. Keima, Vaanglianbelpa TOPA Israel ii Pathian in ka ci zo hi,”.

34Babylonia kumpipa in, Jerusalem sia saattan in ne hi.
Ama in tui koina beal khat bangin
khuapi hawm suak sak a, ngulpui khat bangin ama in valhtum hi,
ama in a dei teng la in a dang teng vawk hi.
35Zion mite in, “Hong ngoltol vawtna hangin
Babylon in thuak tahen!” ci ta uh hen.
Jerusalem mite in,
“Koma ii thuakna hu in Babylonia in thuak tahen!” ci ta uh hen.
TOPA in Israel Hu tu
36Tua ahikom TOPA in Jerusalem mite tungah, “Na thu uh kong panpui tu a na tung uh ah vawtsiatna hong vawt hu in na ngalte uh in ka thuak sak tu hi. Babylon te ii tuinaak le a ngunte ka kang sak tu hi. 37Tua ngam sia ngamsate tenna ninthuk suak tu hi. Tua mun sia thaadam huai mun hi tu a; kuama teang ngawl tu hi, a mute theampo in cizat huai sa tu uh hi. 38Babylonia te theampo sia tawpite bangin hawk tu a, tawpi note bangin thuum tu uh hi. 39Amate duhop uh ziam? Amate atu in anneak poai khat ka vawt tu a, zukham lungdam in ka om sak tu hi. Amate mu tu uh a khanglo ngei ngawl tu hi. 40Tuunote, kealte le tuutalte bangin amate thalup tu in ka paipui tu hi. Keima, TOPA in ka ci zo hi,” ci hi.

Babylon ii Thuak tu
41TOPA in Babylon thu hi bangin son hi, “Leitung buppi ii pok khuapi sia kila zo hi! Minam dangte atu in Babylon sia a thaadam huai suak zo hi. 42Tuipi in Babylon khua luan nelh zo a, tuihual in khum zo hi. 43Khuapite thaadam huai suak zo a, kuama ten ngawl, pai ngawlna tui om ngawl senneal ngam bang ahi hi. 44Babylon mite ii pathian Bel sia daan ka pia tu a, a nguk sa vanhte ka pia kik sak tu hi; minamte in ama bia nawn ngawl tu uh hi. “Babylon ii luphungte cimh zo hi. 45Israel mite awng, tua mun panin tai vun! Na nungta nuam uh le ka thin uukna taisan vun. 46Kamdawn na zakte hu in na thin uh kiam sak heak vun a, lau heak vun. Kumsim in ngam sungah kizawthawk vawtna kamdawn le kumpi khat le khat kidona kamdawn thang hi. 47Tua ahikom Babylon ii milim pathiante ngim ka piak tu hun hong theng hi. A ngam buppi kimaizum sak tu a, a mite theampo kithatlum tu hi. 48Saksang pan ama susia tu in hong pai minamte khut sungah Babylonia a bo ciang leitung le vantung ah a omte theampo lungdam in au tu uh hi. 49Babylonia mihingte in leitung theampo a mihingte thi sak hi, Israel te tam mama thi sak ahikom tu in Babylon bo tu hi. Keima, TOPA in ka ci zo hi,” ci hi.

Babylonia ah a om Israelte tungah Pathian ii Thupuak
50TOPA in Babylonia a om a mite tungah; “Thina panin suakta zo nu hi! Tu in pai vun! Ngak heak vun! Na khua le na ngam uh taw ki khuala na hi uh hangin Keima na TOPA hong ngaisun tavun a Jerusalem phawk vun. 51Note in, ‘Ih min hong kidai sak zo a hong kimaizum sak zo hi; Ngamdang mite in Biakinn sung a thiangtho na munte la zo ahikom bangma ka ci thei nawn bua uh hi’ na ci uh hi. 52Tua ahikom Babylon khua a milimte tungah thu ka khen ni tu hun le ngamsung theampo ah a liamte a tau tu hun hong theng tu hi ka ci hi. 53Babylon sia vantung ah kaato thei in, tua munah ngal nanna kulh kho vawt thei hi kale zongin tua kulh susia tu in mihing ka puak veve tu hi. Keima, TOPA in ka ci zo hi,” ci hi.

Babylon Suksiat Thuana
54TOPA in ci hi,
“Babylon khua sungah kaana aw le,
ngamsung kisuksiatna hu in khuangaina aw ngai vun.
55Babylon ka susia tu a, a ngamlumna aw ka thim sak tu hi.
Ngalkapte in tuihual bangin del in
a nging tatakin au in sim uh hi.
56Amate Babylon susia tu in hong pai uh hi;
a ngalkapte kiman a, a thalte kithiaktan hi.
A ngilote daan a pia sia Pathian Keima ka hi a,
a kiphu bangin Babylon daan ka pia tu hi.
57A ngam ukte, a mipilte, a lampui uliante le
a ngalkapte zu ka kham sak tu hi.
Amate mu in khanglo ngei ngawl tu uh hi.
Keima kumpipa in ka ci zo hi;
Keima in Vaanglianbelpa TOPA ka hi hi.
58A thahat Babylon luphungte lei ah kicimsuk sak tu a,
A saang khuapi kongpite kihaltum tu hi.
Minamte ii nasepna sia bangma in kimang ngawl hi;
a hanciamnate kaangtum zo hi.
Keima, Vaanglianbelpa TOPA in ka ci zo hi”.
Jeremiah ii Thupuak sia Babylon ah Kipuak
59Zedekiah Kumpipa a hu pa sia, Mahseiah ii tupa, Neriah ii tapa Seraiah ahi hi. Zedekiah ii Judah kumpi a sua zawk a kum li kumin, Seraiah sia Zedekiah taw Babylonia ah paikhawm a, keima in Seraiah sia thu pawl khat ka hil hi. 60Keima in Babylonia tungah a theng tu suksiatnate theampo le Babylonia taw kisai thudangte theampo tepteena laibu khat sungah ka at hi. 61Keima in Seraiah tungah, “Babylon na thet ciang hi laibu sungah a ki at thute theampo mipite tungah a ngingin sim in. 62Taciang, ‘TOPA awng, hi mun na susia tu a, a tawntung kongaw ngam suak in, a nungta, mihing hi kale nganhing hi kale om ngawl tu hi ci in na son zo hi,’ ci in thungen in. 63Seraiah awng, hi laibu sia mipite tungah na sim zawkciang, suangtum khat tungah khit in a, Euphrates ngun sungah vawk in, * 64Taciang, ‘Hi bangin Babylonia tungah tung tu hi– Babylonia sia tui sungah tumsuk tu a lawt to kik ngei ngawl tu hi. Banghangziam cile TOPA in suksiatna sia Babylonia tungah a thet sak tu hang ahi hi,’ ci in.” ka ci hi.

Jeremiah ii kammalte sia hi teng ahi hi.

Jeremiah 52
Jerusalem Bona
(2Kumpite 24:18-25:7)
1Zedekiah sia Judah kumpi a sua lai in kum kul le kum khat pha a, Jerusalem panin kum sawm le kum khat uk hi. A nu ii min sia Hamutal hi a, Libnah khuapi ah a teang Jeremiah ii tanu ahi hi. 2Jehoiakim Kumpipa ii khialna a vawt bangma in Zedekiah Kumpipa in TOPA tungah khialna vawt hi. 3TOPA sia Jerusalem le Judah mite tungah thin uuk mama ahikom ama in amate a mu thei ngawlna munah not mang hi.

Zedekiah in Babylonia Kumpipa Nebuchadnezzar langpan hi. 4Tasia ciang Zedekiah ii kumpi a sua zawk a kum kua kum, a tha sawmna ni sawm ni in Nebuchadnezzar in a ngalkapte theampo taw pai in Jerusalem sim uh hi. Amate in khuapi pua sangah ngiaphual saatin, khuapi kiimkot ah ngal uumci na luphung vawt uh hi. * 5Taciang Zedekiah ii kumpi in a maan zawk kum sawm le kum khat a phak dong tua khuapi uumci uh hi. 6Tua kum a tha lina ni kua ni in kialpi nasia mama a, khuasung mite in bangma neak tu nei nawn ngawl ahikom, 7khuapi uumna luphungte ki sulet hi. Babylonia ngalkapte in khuapi uumci hi napi, Judah ngalkapte theampo zan lai in ngelku uh hi. Amate in kumpi huan paina lam luphung nii kilaklaw luphung a pee kongpi kantan in Jordan Kuam sang zuanin tai uh hi. * 8Ahihang Babylonian ngalkapte in Zedekiah Kumpipa kotdel in Jericho khua nai zaangtam ah man uh hi, a ngalkapte theampo in Zedekiah taisan uh hi. 9Zedekiah sia Nebuchadnezzar Kumpipa kungah kipaipui hi. Tua lai in Nebuchadnezzar sia Hamath ngam Riblah khua ah om a tua munah Nebuchadnezzar in Zedekiah tungah thukhen hi. 10Riblah ah Nebuchadnezzar in Zedekiah ii tapate a pa ii mu tang ma in that hi, taciang ama in Judah ngam ulian dangte zongh that hi. 11Tua zawkciang, ama in Zedekiah ii mittangte khel sak a kol thaakin Babylon ah paipui hi. Zedekiah a thi ni dong Babylon thong sungah om hi. *

Biakinn Suksiatna
(2Kumpite 25:8-17)
12Nebuchadnezzar ii Babylonia Kumpi a sep zawk kum sawm le kum kua kum a tha ngana, ni sawm ni in, kumpipa tungah ngaisutna a pia pa le a ngalkap mang pa Nebuzaradan sia Jerusalem khua ah tum hi. 13Ama in Biakinn, kumpi inn le Jerusalem khua sungah uliante theampo ii innte mei taw haltum hi; * 14taciang a ngalkapte in khuapi luphungte sutham uh hi. 15Taciang Nebuzaradan in khua sungah a taanglai mite, khut thiam a taanglaite le Babylonia mite kungah a taite Babylonia ah paipui hi. 16Ahihang ama in inn le lo nei ngawl, a zawngbel mihing pawlkhatte Judah ngam sungah nusia in sapit huan le lo sungah naseam tu in koi hi. 17Babylonian mite in Biakinn sungah a om taungo khuamte le khuileangte le taungo tuikuang lian sia sutham in taungote theampo amate in Babylon ah paipui uh hi. * 18Amate in kawpiate, biakna tau thiantho sakna a, a kizangh vut luanate, mei-inn puana a, a kizangh nate, ngan ngaw biakpiakna chi donna kuangte, ngim namtui halna a, a kizangh kuangte le Biakinn kikhopna a, a kizangh tau taw a kivawt nate theampo zongh la uh hi. 19Amate in kham ahibale ngun taw a kivawt nate theampo la uh hi: tuate sia kuangnote, meikam luana thik bealpeute, sangaw biakpiakna a chi donna bealte, vutluanate, mei-inn khuamte, ngim namtui halna a, a kizangh kuangte le zu sunna biakpiakna bealte ahi uh hi. 20Solomon Kumpipa ii Biakinn a zak tu a vawt tau vanhte ahi khuam niite, khuileangte, tuikuang lian sia le, a nanna khuital sawm le niite sia ngit lei ahikom a ngitna ki khaitee zo ngawl hi. 21-22A khuam niite sia kibang linlian hi. Khat sia pi 27 saang a a kiimkot pi 18 pha hi. Tuate sia a sunghawm a, a thik sia letmat thum saa hi. Khuam dawn ah tau taw a kivawt a bawk khat om a pi 7 le lang saang hi; a kiimkot sia talee thingnga lim taw kizeam a, a vekpi in taungo taw kivawt hi. 23Khuam sim zepna a vekpi in talee nga zakhat om a, sawmkua le luk sia lei panin kimu thei hi.

Judah Mite Babylonia ah Kipaipui
(2Kumpite 25:18-21, 27-30)
24Tua bek dom ngawlin ngalkap maangpa, Nebuzaradan in thiampi saangpa Seraiah, thiampi lian a niina Zephaniah le Biakinn upa lian thum te thongtaak tu in paipui hi. 25Khuasung panin ama in ngalkapte a uk ngalkap maangpa, khua sungah a taanglai kumpipa ngaisutna a piate sung pan mihing sali, ngalkap zum lai a keam, ngalkapmaang pa a hupa le a dang mihing thupi sawmlukte paipui hi. 26Nebuzaradan in amate sia Hamath ngam sung, Riblah khua ah a om, 27Babylon kumpipa kungah paipui hi. Tua munah kumpipa in amate saatin thatlum hi. Tabangin Judah mite a ngam uh panin saltang tu in kipaipui hi. 28Hisia in Nebuchadnezzar ii sal a, a paipui mite thu tepteena ahi hi; Kumpi a sep zawk a kum sali kum in ama in mihing 3,023 paipui hi. 29A kum sawm le kum liat kum in, Jerusalem panin mihing 832; le 30a kum kul le kum thum kumin, Nebuzaradan in mihing 745 paipui hi. A vekpi in mihing 4600 kipaipui hi.

31Evilmerodach sia Babylonia kumpi a sua kumin ama in Judah kumpipa Jechoiachin khuangai huai a sak manin thong panin pusua hi. Hi bang, a suatak sak ni sia Jehoiachin thongtaak a, a kipaipui zawk kum sawmthum le kum sali kum tha sawm le tha niina ni kul le ni nga ni ahi hi. 32Evilmerodach in Jehoiachin phat vawt a Babylonia ah ama taw thongtaak khawm kumpi dangte sangin upatna tam zaw pia hi. 33Tua ahikom Jehoiachin sia a thong puante kilaih sakin a nuntak lai teng kumpipa ii sabuai ah an kine sak hi. 34A nuntak sung nisim a kisap nate lei natu in Jehoiachin sia dangka pia tawntung hi.